Installeren en gebruiken van de Electrum wallet.

Inhoud

• Inleiding
• Windows installatie
  • Nieuwe versie installeren
• Je eerste wallet aanmaken
• Wallet instellingen
• Bitcoins ontvangen
• Bitcoins versturen
• Alleen kijken wallet
  • Koude opslag

Inleiding

In deze blog leg ik aan de hand van tekst en schermafdrukken uit hoe je de Electrum wallet kunt installeren in Windows en hoe je het gebruikt. Electrum is een zogenaamde SPV wallet voor Windows, Mac OSX, Linux en Android telefoons. De opties van de Android versie zijn een stuk minder dan de desktop versies maar de desktop versies werken wel identiek. Ik beschrijf hierin alleen de desktop versie. De installaties verschillen per besturingssysteem en zelf gebruik ik de python versie in Linux.
Ik maak veel gebruik van schermafdrukken en meestal geef ik ze verkleind weer. Als de plaatjes te klein zijn kun je met de muis over het plaatje gaan om een grotere versie te zien.

Windows installatie

Electrum is voor alle platformen te downloaden vanaf de Electrum website. Download de Windows installer en sla het op. Download de installer alleen vanaf de originele pagina en typ het in in de browser, download het niet als je op de website komt door een link te klikken.

Ga met de verkenner naar de download map en voer het installatiebestand (electrum-<versienummer>-setup.exe) uit. Je krijgt dan een waarschuwing dat Electrum wijzigingen wil aanbrengen op je systeem.

Klik op "Ja".

Er wordt gevraagd om het pad van de installatie te kiezen.

Klik op "Install"

Als de installatie is afgelopen, klik op "Close". Er verschijnt dan een extra icoon voor het programma op je bureaublad.

Nieuwe versie installeren

Als er een update beschikbaar is kun je naar de website teruggaan en de laatste Windows installer downloaden en uitvoeren. Let wel op dat op het moment van het installeren van de nieuwe versie, de oude niet in gebruik is omdat je anders tegen conflicten aanloopt. Na de herinstallatie kun je Electrum gewoon opstarten en het herkent je reeds aangemaakte wallet(s) direct.

Je eerste wallet aanmaken

Als je nog geen wallet hebt en je start Electrum, dan kom je automatisch in het menu om een wallet aan te maken. Als je al een wallet hebt en een tweede wil aanmaken, dan kan dat door te kiezen voor de menuoptie "Bestand", gevolgd door "Nieuw/Herstel".

Als eerst wordt je gevraagd hoe je wilt verbinden met een Electrum server. Kies voor de optie "Automatisch verbinding maken". Indien je het internet adres kent van iemand die een Electrum server draait en je vertrouwt die persoon beter dan kun je dat achteraf instellen.

In het volgende scherm moet je de naam van je wallet opgeven. Verzin iets moois.

Je wordt dan gevraagd om het type wallet. Kies voor "Standard wallet".

In het volgende scherm moet je aangeven of je een nieuwe wallet wilt aanmaken (optie "Create a new seed") of een bestaande wallet wilt gebruiken (de andere drie opties). Kies voor "Create a new seed".

Hierna moet je bepalen welk type seed moet worden aangemaakt. Dit is van belang voor de technische manier waarop transacties worden aangemaakt. "Legacy" maakt adressen aan die beginnen met "1" (b.v. "1NkmAjANzR4odiiHC3bAnpws94wa4CyWwH"). "Segwit" is het nieuwe systeem. Dat heeft als voordeel dat er meer veiligheid voor fouten in het adres is ingebouwd en dat transactiekosten minder zijn omdat de transacties minder groot zijn op de blockchain. Die adressen beginnen met "bc1" b.v. "bc1qmtuatdl00wv7t3sd4vscea84uerhlx0fj9c56n". LET OP: stuur geen bitcoins naar deze adressen want ze zijn willekeurig gegenereerd en de privéadressen zijn niet opgeslagen. Bitcoins die je hiernaar stuurt zijn dus voor altijd verdwenen. Intussen is "Segwit" voldoende in gebruik, kies dus daarvoor.

De twaalf woorden die dan in beeld verschijnen zijn erg belangrijk. Schrijf ze op op papier, liefst in tweevoud en zorg dat je die nooit online hebt. Maak er geen foto van, typ het niet in op de computer etc. Met deze twaalf woorden kun je altijd bij je bitcoins en ieder ander persoon die daarover beschikt kan daar dan ook bij. Doe het in tweevoud en plaats de tweede in een gesloten enveloppe bij iemand anders (die betrouwbaar is). Deze twaalf woorden moet je invoeren als je twee vragen terug beantwoordt met "I already have a seed". De volgorde van de woorden is ook belangrijk.
N.B.: deze wallet is alleen t.b.v. deze uitleg aangemaakt en zal verder niet gebruikt worden. Er blijft een verwaarloosbaar aantal coins op achter en daarom is het niet erg dat de woorden zichtbaar zijn. Ergo, je kunt als test deze wallet herstellen en zien dat je met de woorden de volledige controle over de wallet krijgt. Wees dus erg voorzichtig met je eigen seed woorden!

Het is belangrijk om te weten dat deze seed alleen werkt met de Electrum wallet. De Electrum wallet was de eerste die het systeem toepaste om vanuit een seed veel bitcoin keys te kunnen genereren (dat heet een "hierarchical deterministic wallet"). Intussen is er een standaard genaamd "BIP-39" die door veel andere wallets wordt gebruikt maar die is anders dan de seed van Electrum. Bij het herstellen van een wallet in Electrum kan je via de "Opties" knop een BIP-39 wallet herstellen maar i.h.a. kun je op een andere wallet niet een Electrum seed herstellen.

Als je hier op "Opties" klikt heb je de mogelijkheid om extra woorden toe te voegen.

Let op: de extra woorden hoeven niet de voorgedefinieerde woorden te zijn van de seed en anders dan de seed is er geen controlesysteem of je de extra woorden bij het herstellen van je wallet goed invult. Wat je hier ook invult bij het herstellen, het zal altijd een wallet opleveren maar niet met dezelfde adressen. Als je niet heel zeker weet wat je doet, gebruik deze optie dan niet.

Er wordt gevraagd om de seed woorden opnieuw in te voeren om zeker te weten dat je het goed hebt genoteerd. Je kunt pas klikken op "Volgende" als die correct zijn ingevoerd,

Als je extra woorden gebruikt moet je ook die nogmaals invoeren. Bij de aanmaak van een wallet wordt gecontroleerd of je hetzelfde invoert. Bij het herstellen van een wallet ontbreekt die check.

Je wordt nu gevraagd om (twee maal) een wachtwoord in te voeren. Dit wachtwoord heb je nodig als je bitcoins wilt versturen, de seed nogmaals zichtbaar te maken, het exporteren van privésleutels etc. Het vinkje "versleutel portemonnee" staat aangevinkt, het is een goed idee om dat ook zo te laten. Dat betekent dat je hetzelfde wachtwoord ook nodig hebt als je je wallet opent.

Als laatste onderdeel van de installatie wordt je gevraagd of je op de hoogte gehouden wilt worden van nieuwe updates. Antwoord hierop "Yes".

Wallet instellingen

Bij het starten van de wallet zijn er drie tabbladen actief, één die de geschiedenis van de transacties weergeeft, één voor het verzenden van bitcoins en één voor het ontvangen van bitcoins. Het is mogelijk om meer tabbladen aan te zetten maar die zijn voor geavanceerde toepassingen.

Linksonder staat het totaalsaldo van al je coins. Let op: Electrum gebruikt standaard de "millibitcoin" (0,001 bitcoin, genoteerd als mBTC). 1 mBTC is op dit moment (juli 2019) ongeveer €10 waard.

Rechtsonder zijn vier icoontjes aanwezig. Het eerste is een slotje, daarmee kun je je wallet wachtwoord wijzigen en de versleuteling van je wallet aan- en uitzetten. Het is te adviseren om het altijd aan te zetten.

Het tweede icoontje is een paar gereedschappen. Daarmee kun je bepaalde configuratiewijzigingen aanpassen. Klik daarop voor het configuratiescherm. Het configuratiescherm heeft vijf tabbladen: Transactiekosten, Transacties, General, Fiat en Identiteit. Bij Transactiekosten is het te adviseren om de optie "Fees handmatig aanpassen" aan te vinken (we komen in het hoofdstuk "Bitcoins versturen" erop terug).

In het tabblad General kun je o.a. de taal en de basiseenheid instellen. Als de taal "Default" wordt gebruikt is de taal hetzelfde als van het besturingssysteem. De Nederlandse vertaling (die ik ook gebruik in deze uitleg) is jammer genoeg niet compleet. Hier kun je de basiseenheid ook veranderen van mBTC (millibitcoins) naar BTC (hele bitcoins), bits (microbitcoins) of sat (satoshi, de feitelijke eenheid van Bitcoin met een waarde van een honderdmiljoenste bitcoin). Gezien de huidige waarde van Bitcoin werkt mBTC naar mijn mening het best.

In het tabblad Fiat kun je de optie "Fiat geld" op Euros (EUR) instellen zodat je een indicatie hebt van de waarde van jouw bitcoins.

Het derde icoontje is een ontkiemde zaad. Als je daarop klikt moet je je wachtwoord ingeven en krijg je nogmaals de seed woorden te zien waarmee je je wallet kunt herstellen.

Het vierde icoontje geeft de status van je verbinding met het bitcoin-netwerk weer. Een groene bol (zoals hier) geeft aan dat er een verbinding is en dat je wallet gesynchroniseerd is met het bitcoin netwerk. Een rode bol geeft aan dat je geen verbinding hebt en twee blauwe pijljes geeft aan dat er een verbinding is maar je wallet is nog aan het synchroniseren. Als je daarop klikt krijg je een uitgebreider overzicht van je huidige status en kun je ook netwerkinstellingen aanpassen.

Bitcoins ontvangen

Als je klikt op het tabblad "Ontvangen" krijg je een adres uit je wallet te zien waar je bitcoins op kunt ontvangen. Die is beschikbaar als QR-code en tekst die je kunt kopiëren en plakken. Als je de velden "Omschrijving" en "Gevraagd bedrag" invult wordt de QR code aangepast met die informatie zodat een ander persoon die het scant ook die informatie meekrijgt.

Als er coins ontvangen zijn op dat adres zal de wallet voor een volgende keer automatisch een nieuw adres gebruiken. Probeer waar mogelijk nooit opnieuw een adres te gebruiken, dat heeft privacygevolgen voor zowel jezelf als de verzender. Jouw adressen kunnen niet uitgeput raken dus er is geen reden om een oud ontvangstadres te gebruiken voor een nieuwe transactie.

Er zijn verschillende manieren om bitcoins te ontvangen. Als iemand je geld schuldig is en kan en wil jou in bitcoins betalen dan kun je hem of haar het adres geven zodat die met de eigen wallet bitcoins kan overmaken naar jou. Je kunt ook bitcoins kopen op een site zoals bitconic.nl en met iDeal in euro's ervoor betalen (N.B.: ik heb geen enkele andere relatie met Bitonic buiten een klantrelatie). Let wel op de gebruikte eenheid bij dergelijke sites, Bitonic gebruikt hele bitcoins en niet millibitcoins.

Voor dit voorbeeld heb ik niet echt via Bitonic coins overgemaakt naar de wallet maar vanuit een andere wallet een klein bedrag erop gezet.
Als de coins zijn overgemaakt komt de transactie in de "mempool" terecht, dat is de verzameling transacties die nog door een "miner" moeten worden goedgekeurd. Binnen enkele seconden zal jouw wallet zien dat de transactie in de mempool zit en krijgt het de status "Unconfirmed".

Zodra een block is gemined met jouw transactie erin verandert het icoon van de drie tandwieltjes in een klokje en bij elk nieuw block verandert het klokje iets om aan te geven hoeveel blokken erna gemined zijn. Ook wordt de datum en tijd waarop het in een block is toegevoegd ingevuld.

Als er 5 blokken extra gemined zijn na het block met jouw transactie (gemiddeld zo'n 50 minuten na het eerste block) wordt de transactie als voltooid beschouwd en verandert het klokje in een groen vinkje. Als je rechts klikt op de transactie kun je de omschrijving aanpassen, de details van de transactie bekijken of nog meer details bekijken op een block-verkenner (website die de hele blockchain bijhoudt).

Bitcoins versturen

Als je een bitcoin betaling wil doen heb je het bitcoin-adres van de begunstigde nodig. Dat hoeft niet te beginnen met "bc1" maar kan ook met een "1" of "3" beginnen. Open het tabblad "Verzenden". Vul bij "Betaal aan" het adres van de begunstigde in. Als je b.v. bitcoins verkoopt via bitonic.nl zullen ze speciaal voor jou een adres aanmaken waar jij je bitcoins naar toe moet sturen.

De tekst die je plaatst in "Omschrijving" komt in je eigen geschiedenis terecht, de begunstigde ziet dat niet. Het bedrag mag je invullen in (milli)bitcoins of in euro's. Afhankelijk van de koers wordt automatisch het andere veld ingevuld.

Met de sleepknop kun je de hoeveelheid transactiekosten beïnvloeden maar je kunt in het veld van de transactiekosten ook zelf de transactiekosten per byte invullen. De kosten per byte worden automatisch geschat a.d.h. van hoeveel transacties staan te wachten om opgenomen te worden in een block. Als je een beetje haast hebt met je betaling en je handmatig de waarde aanpast is het raadzaam om niet te ver onder de aanbevolen waarde te zitten.
Het klinkt misschien vreemd dat je transactiekosten betaalt om een betaling te doen maar zo vreemd is het niet. Die transacties zijn bij een bankrekening verzameld in een maandelijks bedrag, bij creditcard- en PayPal-transacties is het de ontvanger die een percentage betaalt maar als je b.v. geld naar het buitenland overmaakt via Western Union betaal je ook een flink percentage transactiekosten. Hier zijn de transactiekosten niet afhankelijk van bedrag maar van de grootte van je transactie op de blockchain.

Klik nu op voorbeeld voor een laatste controle.

In het controlescherm zie je het bitcoinadres die gebruikt wordt als bron van de transactie. Die is groen gemarkeerd en daardoor weet je dat het inderdaad een adres uit jouw wallet is. Bij de uitgangen zie je meestal twee adressen staan, één zonder markering, dat is het adres waar je de betaling naar toe doet en een tweede die geel gemarkeerd is. Dat is een ander adres uit je eigen wallet waar het wisselgeld naar toe gaat. Klik nu op "Ondertekenen". Je wordt gevraagd om het wachtwoord in te voeren om de ondertekening te bevestigen.

Daarna klik je op "Uitzenden" en je betaling is gedaan.

Net als bij het ontvangen van bitcoins komt de transactie in een mempool terecht en zal het in jouw geschiedenis de fases van "Unconfirmed" tot "voltooid" doorlopen. Sommige ontvangers (waaronder Bitonic) vinden het al goed nadat het eerste block met de betaling gemined is. Anderen willen de volledige 6 blokken zien.

Alleen kijken wallet

Als je heel zelden van plan bent bitcoin betalingen te doen (eigenlijk vooral verzamelen voor lange tijd) en je hebt je seed woorden gecontroleerd en goed bewaard, dat is het een goed idee om een "alleen kijken" versie van je wallet op je computer te plaatsen en de andere te verwijderen. Daarmee ben je veilig tegen hackers of virussen die met jouw bitcoins aan de haal gaan. Met zo een "alleen kijken" wallet kun je nog altijd bitcoins ontvangen.

Om een kijk-wallet te maken moet je eerst de "master public key" van je volledige wallet zichtbaar maken. Dat doe je door in je volledige wallet te kiezen voor de menu-optie "Portemonnee" gevolgd door "Informatie". Je krijgt dan o.a. een lang stuk tekst te zien die begint met "xpub", "ypub" of "zpub". Kopieer die tekst naar je klembord.

Maak nu een nieuwe wallet aan door te kiezen voor "Bestand", gevolgd door "Nieuw/Herstel". Geef de nieuwe wallet een naam en klik "Volgende". Kies bij type wallet voor "Standard wallet" en klik "Volgende". Tot nu toe gaat het nog op dezelfde manier als bij het aanmaken van de eerste wallet eerder in dit artikel. Bij het volgende scherm doe je wat anders, daar kies je de optie "Use a master key" en klik op "Volgende".

Plak de gekopieerde tekst in het invoerveld en klik op volgende. Als de tekst niet goed geplakt is kun je niet op Volgende klikken. Als er een extra lege regel staat moet je dat wissen, de tekstinvoer moet direct achter de tekst staan.

In het volgende scherm kun je een wachtwoord invoeren. Dit dient alleen voor het versleutelen van je wallet want je kunt hiermee geen transacties ondertekenen. Toch is het een goed idee om het te versleutelen. Hierna start de wallet op en krijg je een waarschuwing dat de wallet alleen gebruikt kan worden voor bekijken en ontvangen van transacties.

Het valt op dat rechtsonder het icoontje voor het opvragen van de seed woorden is verdwenen. De kijk-wallet kent inderdaad de seed woorden niet. Net als bij een gewone wallet kun je nog steeds bitcoins ontvangen en de transactiegeschiedenis bekijken. Op dit moment kun de de volledige wallet openen en het verwijderen door te klikken op "Bestand" gevolgd door "Verwijderen".

Wanneer je dan een bitcoin-betaling wil doen dan kun je gewoon weer de volledige wallet herstellen via "Bestand" gevolgd door "Nieuw/Herstel" en dan de bekende stappen doorlopen tot je bij het "Keystore" scherm aankomt, dan kies je voor "I already have a seed". Je kunt dan de seed woorden invullen en een paar schermen verder heb je de volledige wallet hersteld. Daarmee kun je de betaling doen en dan de wallet weer verwijderen.

Koude opslag

Dit is een iets geavanceerder gebruik maar het maakt het wel veiliger.

Als je net zo paranoïde bent als ik en je hebt een oude laptop liggen die je niet meer gebruikt, dan kun je die inzetten als "Cold Storage". Dat wordt dan een laptop waar je de volledige Electrum op installeert maar die nooit aan het internet komt te hangen en daardoor een stuk veiliger is tegen kwaadaardige software of hackers die je bitcoins willen stelen. Op je internet-pc heb je dan een "alleen kijken" versie van dezelfde wallet.

Zo een "Cold Storage" wallet kun je aanmaken door Electrum te installeren op het systeem zonder internet (gebruik een USB stick om het installatiebestand erop te krijgen) en de seed die je eerder hebt opgeslagen te herstellen op je cold storage systeem. Je zou zelfs nog een graatje meer paranoia kunnen tonen door de volledige wallet nieuw aan te maken op je cold storage systeem, via "Portemonnee" gevolgd door "Informatie" de master public key zichtbaar te maken en op te slaan in een tekstdocument op een USB stick. Die gebruik je dan op je internet-pc om een kijk-wallet aan te maken. Daarmee zijn jouw privésleutels nooit online beschikbaar geweest. Het hoeft geen betoog dat dat is wat ik heb gedaan!

Met je kijk-wallet kun je gewoon een betaling voorbereiden, inclusief het bepalen van de transactiekosten net als ik boven heb uitgelegd. Alleen kun je dat niet ondertekenen. In plaats daarvan klik je op "Exporteren" en sla je het op op een USB stick. Het bestand moet een .txn extensie hebben.

Plaats de USB stick in de offline computer en start de cold storage wallet. Via "Extra", gevolgd door "Transactie laden", gevolgd door "Uit bestand" kun je de opgeslagen transactie op de USB stick laden.

Nu ben je wel in staat de transactie te ondertekenen. Let wel eerst even op dat de adressen en bedragen kloppen voor je tekent. Een virus kan de transactie hebben aangepast voor je het op de stick kopieerde. Na het ondertekenen is het "Uitzenden" knopje klikbaar maar dat heeft geen zin want je bent niet met het internet verbonden. Dus ook deze getekende transactie moet je exporteren naar de USB stick, de stick terugzetten in de internet-pc en daar met de kijk-wallet de transactie laden uit het getekende bestand. Van daaruit kun je het dan uitzenden naar het bitcoin netwerk om de betaling te doen.

Tot zover de uitleg

Als er nog vragen zijn kan dat via een mailtje gesteld worden. Mijn e-mailadres krijg je door te klikken op het enveloppen-icoontje links van de pagina (of boven in de pagina als je een mobiele browser gebruikt). Zet in het onderwerp dan wel iets als "Electrum wallet" ofzo zodat de mail enigszins opvalt. Als je meer diepgang wil in het gebruik van ELectrum wil ik je verwijzen naar hun (Engelse) documentatie.